Küfün etkileri
Küflü yemler iştah açıcı olmadığı gibi kuru madde alımını da azaltabilir. Bu durum besin alımında azalma sonucu süt ve et verimini düşürür. Performans kayıplarının, küflü yemlerle birlikte (mikotoksin içermese bile) % 5 -10 arasında olması kuvvetle muhtemeldir. Mikotoksin kontaminasyonu, küf kolaylıkla görünür olmasa bile üretim kayıplarına sebep olur.
Küflü yem sindirim kapasitesini düşürür, enerji içeriği ayarlanırken % 5 oranında bu eksiklik hesap edilerek ayarlanmalıdır. Küfler, yemdeki protein, yağ ve karbonhidratlardan enerji türeterek büyür ve yayılır. Küf enfekte olan yemlerde özellikle diyetteki yağ azalır. Enerji ile ilgili hesaplamalarda, yemde küf varlığı olması halinde % 5 lik kayıp hesap edilmelidir (enerji değeri 0,95 ile çarpılır). Bazı araştırmacılar bu oranın (enerji kaybının) % 10 lara kadar çıkabileceğini savunmuştur.
Küflü Yem ve Mikotoksinler
Küf sporlarının miktarı, küfün mevcut miktarı içinde göz ardı edilir, bu durum potansiyel riskin kötü bir göstergesi olabilir.
Küflü veya küf kokulu yemler her zaman mikotoksin içermez. Ayrıca küflü yemlerin içerdiği mikotoksinler her zaman zararlı düzeylerde olmayabilir.
Bununla birlikte, küfler belirli koşullar altında, zararlı seviyelerde güçlü mikotoksinler üretebilir.
Mikotoksinlerin Etkileri
Başlangıçta mikotoksinler nispeten küçük sorunlara neden olur. Performansta azalma ihmal edilebilir düzeyde olabilir. Günler ya da haftalar içinde mikotoksinin performansı düşürücü etkisi (Süt üretimi veya ağırlık artışı) daha belirgin hale gelir.
Mikotoksin tüketimi, yem tüketiminde düşüş, ketozis ve deplase abomazum gibi problemleri önemli ölçüde artırabilir. Bazı hayvanlarda ishal gelişir veya kanama belirtileri görülür.
Östrojenik etkileri, şişmiş vulva ve meme; vajinal veya rektal sarkmalar oluşabilir. Doğurganlıkta/gebelik oranlarında düşüş ve abortlar mikotoksin tüketiminin kanıtı olabilir.
Mikotoksinlerin etkileri üretim stresini artırır. Yüksek verimli süt inekleri ve hızla büyüyen besi sığırları, düşük üretim yapan hayvanlara nazaran, mikotoksin etkilerine karşı daha fazla duyarlıdır.
Mikotoksinlerle ilgili süreci karmaşık hale getiren sebepler
Mikotoksinler aynı anda birden fazla sistemi ve üretim fonksiyonunu etkiler. Gözlemlenen etkiler belirli bir mikotoksine özgü olmayıp, diğer toksinler ve patojen mikroorganizmalar tarafından da paylaşılıyor olabilir.
Belli başlı mikotoksinler ve etkileri
Aflatoxinler
Kanserojen etkiler: Maruz kalan hayvanlarda kanser insidansı yüksektir.
İmmunosupresyon: Çevresel direnç azalır, mikrobiyel stres ve hastalıklara yatkınlık artar.
Düşük üretim performansı: Düşük yem tüketimi ve süt verimi, Kilo kaybı ve düşük kilo alımı.
Patolojik değişiklikler: Artan karaciğer ve böbrek ağırlığı.
Hepatoksik etkileri: Karaciğer hasarı
Mide-bağırsak etkileri: Bozulmuş rumen fonksiyonu; selüloz sindiriminin azalması, uçucu yağ oluşumu, proteoliz ve rumen motilite, ishal
Kalıntılar: Aflatoxin M1 (sütte bulunan)
Üreme etkileri: Düşük üreme verimi, daha küçük ve sağlıksız buzağılar, akut mastitis.
Trikotesenler
Düşük üretim performansı: Düşük yem tüketimi ve süt verimi.
Mide bağırsak etkileri: Gastroenteritis/Rumen iltihabı
Hematopeotik etkileri: Kanamalar
Dermal etkiler: Ağız iltihabı ve lezyonları
Nerotoksit etkileri: Huzursuzluk
Zearalenon
Üreme etkileri: Kısırlık, gebelik oranlarında düşme, meme salgıları, meme büyümesi
Düşük üretim performansı: Düşük süt verimi
Ergot alkoloidler
Nerotoksik etkileri: Anorekisiya, ara sıra kasılmalar, düşük yem tüketimi.
Düşük üretim performansı: Düşük süt ve büyüme performansı.
Üreme etkileri: Gebelik oranlarında düşme, buzağılama oranlarında azalma, zayıf testis gelişimi, düşük sperma üretimi.
Patolojik değişiklikler: Topallık, karın nekrozu, ishal
Çayır otu toksinleri
Nerotoksik etkileri: Çayır otu delibaş hastalığı.
Genel etkiler: Düşük kilo alımı, artan vücut ısısı, kaba deri postu/yünü, ayak, kulak, kuyruk ve dokularda kangren nekrozları.
Sporidesmin
Hepatotoksik etkiler: Dudaklarda ve göz kapaklarında ödem, kulaklarda ve yüzde iltihap ve şişme (ve pigmentsiz bölgeler), cildin pigmentsiz bölgelerinde kızarıklık ve ödem, orta ila şiddetli sarılık ve ölüm.
Düşük üretim performansı: Süt üretiminde düşüş
Patolojik değişiklikler: Karaciğer ve safra kesesi lezyonları, hemorajik safra kesesi mukozası, kan serumunda yüksek karaciğer enzim değerleri, kolanjit, perikolanjit, sistit, nefroz.